تاريخچه بازي مونوپولي [+ نقد و بررسي Monopoly ]

هميشه فيلم ها و ديالوگ هاي تاريخي آدم رو ياد نوستالژيك ميندازه.مونوپولي يكي از بازي هايي است كه با خانواده هاي ايراني حسابي اخت شده است و جز خانواده هاي ايراني است.واژه مونوپولي از دو بخش تشكيل شده بخش اول مونو كه در زبان يوناني به معني تنها، تنهايي و انحصار است و بخش دوم كلمه يعني پولي در زبان يوناني به معني فروش است.بازي مونوپولي يك بازي اقتصادي است و هركه انحصار طلب تر باشه دربازي احتمال بردش زياد تر ميشه. پس درادامه مقاله با ما همراه باشيد تا در مورد بازي مونوپولي بيشتر بدانيد.

تاريخچه بردگيم مونوپولي

در قرن ۱۷ و ۱۸ مردم آمريكا اكثرا به كشاورزي و دامپروي (گاو چراني ) مي پرداختند و كمتر زماني براي بازي كردن داشتند و عمده بازي هايي كه در آن دوره بازي مي شد به بولينگ ، پوكر و تخته نرد خلاصه مي شد. نكته جالبي كه در ارتباط با اين امر در ابتدا وجود داشت اين بود كه بسياري از تندرو هاي آمريكايي بسياري از بازي هاي شامل تاس را مرتبط با جادوگري و شيطان پرستي مي دانستند؛ ولي در قرن ۱۹ با تغيير سبك زندگي اكثر مردم آمريكا از كشاورزي به زندگي شهر نشيني، با بيشتر شدن زمان فراغت و افزايش درآمد براي قشر متوسط ، بازي كردن حتي به يكي از راههاي تربيتي براي رشد و تربيت و آموزش فرزندان توسط مادران تبديل شد و بازي هاي روميزي به طرز عجيب غريبي وارد خانه هاي آمريكايي ها شد. به مرور تمامي اعضاي خانواده با هر سني  مي توانستند كنار همديگه به بازي كردن بپردازند و همين مسئله باعث به وجود آمدن ژانري در بردگيم به نام ژانر بازي هاي خانوادگي شد.

در اواخر قرن ۱۹ در آمريكا تكنولوژي چاپ و توليد بازي هاي روميزي پيشرفت چشمگيري كرد و كارت ها و المان هاي بازي از حالت تك رنگي درآمدند و چند رنگي شدند. از طرفي امكان توليدات بازي ها با توجه استقبال اكثريت مردم آمريكا در تيراژ بالا منجر به كاهش قابل توجه قيمت بازي ها شد كه همين امر در نهايت منجر به اين شد كه بازي كردن بازي هاي روميزي به يكي از تفريحات  مردمان آمريكا تبديل شود.

در همين زمان جامعه آمريكا از تم مذهبي صرف فاصله گرفت و فضاي اكثريت جامعه به سمت سكولاريسم ، مادي گرايي و سرمايه داري جلو رفت. درست در همين زمان بود كه بازي  district messenger boy در سال ۱۸۸۶  توسط انتشارات مك لافلين برادرز در نيويورك منتشر شد و دقيقا منطبق بر همين جريان فكري مرسوم آن روز هاي آمريكا بود.

در دهه ۱۸۸۰ جريان قدرتمند در آمريكا  جريان سرمايه داري بود و بسياري از سرمايه داران از اين موضوع كه  داستان بازي ها به سمتي برود كه افرادي با سرمايه‌ي بيشتر به قهرمانان بازي ها تبديل شوند به شدت استقبال مي كردند. از طرفي ديدگاه و نظريات اقتصادي henry George  مبني بر سرمايه دار شدن از طريق اجاره دادن املاك و مستقلات بسيار محبوبيت يافت و جرياني به نام georgism  را به وجود آورد. اين ديدگاه سرمنشا طراحي بازي روميزي به نام landlord’s game بود كه توسط خانم اليزابت مگي (Elizabeth Maggie) در سال ۱۹۰۴ طراحي گرديد.وي از طرفداران جريان georgism بود و بازي فكري خود را بر همين سيستم طراحي نمود.

اين بازي در همان ابتداي امر انقدر براي مردم عادي سرگرم كننده و جذاب بود كه نزديك به سي سال به محبوب ترين بازي مردم آمريكا تبديل شد. بعدها اليزابت مگي تصميم گرفت با اضافه كردن المان هايي به بازي روميزي خود ، بازي اوليه را بهبود و گسترش دهد كه همين امر منجر به طراحي بردگيمي جديد شد كه هويت خود را وامدار بازي فكري landlord’s game بود. اين بازي با نام مونوپولي در سال ۱۹۳۵ به كمك كمپاني پاركر برادرز (parker bros) به جهان معرفي شد. جالب است بدانيد طبق آمار بازي مونوپولي را تا به امروز چيزي نزديك به ۷۵۰ ميليون نفر بازي كرده اند و اين بازي تا به امروز به ۳۸ زبان زنده دنيا نيز ترجمه شده است. خوب بريم كه يه سري اطلاعات كلي درباره محتويات ، قوانين و گيم پلي بازي مونوپولي داشته باشيم.

آموزش و قوانين بازي فكري مونوپولي

بازي مونوپولي از دو تاس، تعدادي كارت ، تعدادي توكن خانه و هتل ، تعداد زيادي اسكناس با ارزش هاي متنوع و يك برد اصلي كه بر روي آن اسم خيابان ها ، محله ها ، و مكان هاي ديگري همچون پاركينگ ، اداره ماليات ، اداره برق ، اداره آب ، زندان و قسمت كشيدن كارت هاي شانس و جايزه مي باشد تشكيل شده است.

در ابتداي بازي بازيكنان همگي دو تاس را ريخته و هر كسي كه عدد بيشتري بياورد به عنوان اولين بازيكن بازي را شروع مي كند. در اين نقطه همه بازيكنان ۱۵۰۰ دلار از بانك گرفته و يك بازيكن به عنوان بانكدار انتخاب مي شود.

با مشخص شدن نفر اول هر بازيكن در ابتداي نوبت خود ابتدا تاس ميريزد و به مجموع عدد دو تاس مهره ي خود را جلو مي برد. سپس اگر مهره آن بازيكن در خياباني بايستد كه متعلق به هيچ بازيكني نباشد مي تواند با پرداخت هزينه آن خيابان ، آنجا را بخرد و در آن جا شروع به خانه سازي و هتل سازي كند ولي اگر در خياباني توقف كند كه متعلق به يكي ديگر از بازيكنان باشد مي بايست مبلغ اجاره ي آن جا را با توجه به تعداد خانه ها و يا هتل ساخته شده در آنجا بپردازد. اين اعداد در دفترچه راهنماي بازي مونوپولي كامل نوشته شده اند.

در صورتي كه بازيكنان بر روي خانه ماليات و جايزه بروند مي بايست كار مرتبط به آن را انجام داده و يا مقداري پول به عنوان ماليات بدهند و يا از بانك بازي توسط كارت شانس به عنوان جايزه پول دريافت كنند و يا توسط كارت هاي شانس جريمه شوند.

پول هاي داده شده در قسمت ماليات در پاركينگ ذخيره مي شود و در صورتي كه يك بازيكن براي اولين بار به پاركينگ برود تمامي پول هاي موجود در آن جا را برميدارد و زماني كه يك بازيكن بر روي خانه ي “برو به زندان” برود يا سه بار در نوبت خود پشت سر هم تاس جفت بياورد و يا كارت شانسي بكشد كه بگويد به زندان برو، مستقيم به زندان منتقل مي شود كه در آنجا هم قوانين خاصي روي او اعمال ميشود.

اوج هيجان بازي در درگيري بازيكنان و متحد شدن آن ها در ارتباط با خريد و فروش محلات و خيابان ها با يكديگر مي باشد. ذكر اين نكته بسيار حائز اهميت است كه شما زماني مي توانيد اقدام به ساخت و ساز در خيابان هاي يك محله را انجام دهيد كه تمامي كارت هاي خيابان هاي يك محله را داشته باشيد پس طبيعتا مي بايست خياباني كه به دردتان نمي خورد را به بازيكني كه به آن نياز دارد تا مونوپولي (انحصارگرايي) خيابان هاي يك محله را داشته باشد بفروشيد و از او خياباني كه ميخواهيد را بگيريد يا صرفا آن خيابان را به قيمتي گزاف به او بفروشيد. يا گاهي مجبور مي شويد به قيمتي گزاف يك خيابان را كه احتياج داريد بخريد تا تمام خيابان هاي يك محله را داشته باشيد. به تمامي اين كشمكش ها  هزينه هاي اجاره اي كه مي بايست در هر محله پرداخت كنيد را اضافه كنيد. هر چقدر  اين خيابان ها به اصطلاح مجهزتر يا لاكچري تر مي شوند هزينه اجاره كردن آن ها نيز طبيعتا زياد تر مي شود.

ذكر اين نكته قابل تامل است كه هر بازيكن زماني كه نقدينگي اش تمام شود قادر است با به رهن گذاشتن املاك خود پولي از بانك بگيرد و بازي را ادامه دهد ولي كارت آن خيابان را مي بايست به پشت بگذارد و در صورتي كه بازيكني بر روي آن خيابان برود ديگر به وي اجاره اي پرداخت نمي كند. بعد ها با پرداخت هزينه رهن بانك بعلاوه ۱۰ درصد از هزينه اوليه رهن آن مي تواند ساختمان را از رهن بانك پس بگيرد و دوباره از آن استفاده كند.

در ادامه بازي هر بازيكني كه وارد ورشكستگي شود و ديگر پولي نداشته باشد  كه به بازيكنان ديگر مرتبط با اجاره مكان هايي كه در آنها مي ايستند بدهد ،از بازي خارج شده و برنده بازي در نهايت كسي است كه به تنهايي با بيشترين پول باقي بماند.

مونوپولي؛ يك بردگيم كامل خانوادگي

نكته بسيار جالب و تحسين برانگيز در ارتباط با بردگيم مونوپولي رساندن اين ميزان  از هيجانات و تبادلات مالي فقط و فقط با دو عدد تاس و يك برد بسيار ساده است. اخيرا نسخه هاي بسيار بسيار متفاوتي از مونوپولي با تم فيلم هاي سينمايي و سريال هاي پرطرفدار مانند فرار از زندان، گيم اف ترونز ، بركينگ بد ، هري پاتر و …روانه بازار شده است.

حتي در نسخه هاي امروزي مشاهده مي شود كه افزونه بانكداري الكترونيكي نيز به بازي اضافه شده و ديگر پول كاغذي در بازي وجود ندارد و همه بازيكنان با دستگاه پوز و كارت هاي اعتباري خريد و فروش كرده و اجاره و ماليات خود را پرداخت مي كنند. حتي يك نسخه جمع و جور و سريع از بازي نيز به وجود آمده كه به آن مونوپولي deal گفته مي شود. بازي فكري مونوپولي كاملا يك بازي شناخته شده و كامل در تمام دنياست كه نسخه هاي مختلف آن در همه جا ديده ميشود. نسخه هايي با اسامي مختلف روپولي، ايروپولي و … هم برگرفته از همين سري بازي هاي محبوب شكل گرفتند.

سوال اصلي در ارتباط با بازي فكري مونوپولي اين است كه اين بازي براي چه قشري، چه افرادي، با چه سن و سالي مناسب است و براي چه گروهي مناسب نيست؟

در جواب بايد گفت اين بازي براي تمامي سنين از كودك خردسال كه مي خواهد با مسائل مالي و جمع و تفريق رياضي و ارتباط عمومي با ساير افراد جامعه آشنا بشود تا افراد بزرگسال كه به دنبال تفريحات دسته جمعي و دورهمي در كنار يكديگر هستند مناسب مي باشد.

در آخر جدا از بحث سليقه شخصي به نظر بنده، بازي مونوپولي بي دليل پرفروش ترين بردگيم جهان نبوده و همين مسئله گواه بر پر طرفدار بودن و ارتباط گرفتن اكثر افراد با اين بازي است. ولي به عنوان چند توصيه كلي اين بازي براي افرادي كه با دنياي بازي هاي روميزي آشنايي كامل دارند و  با بازي هايي كه تم و مكانيزم شانس زيادي در آن دخيل است، مشكل دارند يا كلا آدم هاي بد شانسي هستند اصلا توصيه نمي شود. ولي براي كساني كه مي خواهند به تازگي با دنياي جذاب و مسحور كننده بازي هاي فكري و بردگيم ها آشنا شوند بسيار گزينه مناسبي مي باشد.